سیستم‌عامل شبکه ( Network Operating System):

 سیستم‌عاملی است که ویژه پشتبانی از شبکه طراحی می‌شود. همین‌طور می‌توان گفت سیستم‌عامل شبکه نرم‌افزاری است که یک شبکه و ترافیک و صف پیام‌های روی آن را کنترل می‌کند. همچنین کنترل دسترسی چندین کاربر به یک منبع بر روی شبکه نظیر یک فایل را بر عهده دارد و عملیات مدیریتی مهمّی نظیر کنترل امنیت را میسّر می‌سازد. سیستم‌عاملهای مبتنی بر سرویس دهنده (Server) علاوه بر کارهای نظارتی ،امنیتی و مدیریتی پشتیبانی از کار در شبکه را نیز هم‌زمان برای چندین کاربر فراهم می‌کنند. سیستم‌عاملی که از وجود شبکه آگاه باشد (Network-Aware) می‌تواند امکان دستیابی به منابع شبکه را برای کاربران فراهم سازد. بر خلاف سیستم‌عاملهای تک کاربره این سیستم‌عاملها باید درخواستهای دریافتی از ایستگاه‌های کاری مختلف را پاسخ گویند و جزییاتی چون دستیابی و ارتباطات شبکه، تخصیص و به اشتراک گذاشتن منابع، محافظت داده‌ها و کنترل خطاها را نیز مدیریت کنند.

نکته ۱ : یک سیستم‌عامل شبکه اغلب در شبکه‌های محلی منطقه‌ای WAN یا گسترده LAN استفاده می‌شوند، ولی می‌توانند در سیستم‌های شبکه‌های بزرگ‌تر هم به کار برده شوند.

نکته ۲ : اغلب سیستم‌های عامل شبکه بر پایه ۵ لایه بالایی مدل مرجع OSI قرار دارند.

 

برخی از سیستم‌های عامل شبکه معروف به قرار زیر است:

WIN NT
IBM AIX
Sun Sularis
Plan 9 from Bell Labs
Inferno
Windows 2000 Data Center Server
Windows 2000 Advanced Server
Windows 2000 Server
Windows 2003 Server Editions
Windows 2008 Server
Novell NetWare
Red Hat Linux

معرفی ویندوز سرور 2003

ویندوز سرور 2003 یک سیستم عامل سرور ارائه شده توسط مایکروسافت می باشد که در 24 آوریل سال 2003 بعد از موفقیت ویندوز سرور 2000 معرفی شد. بر مبنای گفته های مایکروسافت این نسخه منعطفتر و کاراتر از نسخه قبل یعنی ویندوز سرور 2000 می باشد

اگر به تاریخچه فعالیت های شرکت مایکروسافت نگاهی داشته باشیم، به سادگی متوجه خواهیم شد اکثر مواقع وعده های مسئولان این شرکت در مورد تاریخ ارائه محصولات به بازار، تو خالی از آب در آمده است. ولی این مسئله در مورد ویندوز سرور جدید این شرکت با دفعات گذشته کاملاً فرق دارد نزدیک به یک سال تأخیر و پنج بار عوض کردن نام این محصول نشان می داد، مایکروسافت هر چه در انجام این پروژه بیشتر جلو می رود متوجه می شود کار بسیار دشوار و سخت تری از آنچه تصور می کرده است پیش رو دارد. در پیش بینی های اولیه قرار بود نسل جدید ویندوز سرور مایکروسافت در سال ۲۰۰۲ و با نام Windows Server 2002 به بازار عرضه شود. اما پروژه Net. که در آن زمان هیاهوی زیادی برای شرکت بر پا کرده بود مدیران شرکت را به وسوسه انداخت تا نسل جدید ویندوز سرور را بر اساس این فناوری ارائه کنند. بنابراین بلافاصله نام ویندوز را به و Windows Server .Net تغییر دادند و تاریخ عرضه را هم یکسال عقب انداختند.

معرفی نسخه های مختلف ویندوز سرور

بطور خلاصه مي توان گفت اين ويندوز از تركيب ويندوزهاي  XP - Professional 
2000Advanced Server و قابليت هاي فراوان نويني بوجود آمده است.
 ويندوز 2003 داراي ويرايش هاي مختلفي است كه در برگيرنده 4 ويرايش اصلي و دو نسخه جانبي است ، كه به شرح ذيل مي باشند . لازم به توضيح است كه ويرايش هاي شماره 2و3 داراي دو نوع مختلف 32 بيت و 64 بيت مي باشند.

ـ نوع اول  " Windows Server 2003 , Standard Edition": سيستم عامل ايده آل و چند كاره اي است كه مي تواند براي رفع نيازهاي سازمان ها با هر اندازه و بويژه بنگاه هاي تجاري كوچك و گروه هاي كاري مورد استفاده قرار بگيرد.

مشخصات رايانه اي كه اين ويرايش قابل نصب بر روي آن است بايد به صورت ذيل باشد:

رايانه و پردازنده

يك كامپيوتر شخصي با حداقل پردازنده  133MHz، كه البته پردازنده 550MHz يا بالاتر توصيه مي شود. شايان ذكر است كه اين ويرايش از ويندوز تا 4 پردازنده بر روي سرويس دهنده را پشتيباني مي كند.

حافظه

حداقل حافظه128مگابايت است كه 256 مگابايت توصيه مي شود. حافظه حداكثر تا 4GB قابل افزايش مي باشد.

ديسك سخت

مقدار فضاي مورد نياز از 1.25GB تا 2GB .

ديسك گردان

ديسك گردان "CD-ROM" يا "DVD-ROM" .

نمايشگر گرافيكي

كارت "VGA" يا سخت افزاري كه قابليت تغيير كنسول
 (Console redirection ) داشته باشد. كارت "Super VGA" با تفكيك پذيري  800 * 600 و نمايشگر با تفكيك پذيري مشابه توصيه مي گردد.

ـ نوع دوم  " Windows Server 2003 , Enterprise Edition" : كه بر پايه همان نسخه استاندارد و با افزودن قابليت هاي مهمي براي رفع نيازهاي برنامه هاي كاربردي حساس تجاري توليد شده است.
مشخصات رايانه مورد نياز به شرح ذيل مي باشد.

 

رايانه و پردازنده

پردازنده 133 MHz براي رايانه هاي شخصي بر مبناي پردازنده x86 و يا 733MHz براي پردازنده هاي "Itanium" با قابليت  پشتيباني 8 پردازنده 32 يا 64 بيتي .

حافظه

حداقل  128MB، و حداكثر 32GB براي پردازنده هاي 32 بيتي x86 و 64GB براي پردازنده هاي 64 بيتي " Itanium".

ديسك سخت

1.5GB فضاي خالي براي پردازنده هاي x86 و 2GB براي پردازنده هاي "Itanium" . براي نصب در شبكه فضاي بيشتري مورد نياز خواهد بود.

ديسك گردان

ديسك گردان " CD-ROM" ويا "DVD-ROM" .

نمايشگر

"VGA" يا سخت افزار ديگري كه قابليت تغيير كنسول

داشته باشد

غيره

نسخه 64 بيت اين ويرايش فقط بر روي سيستم هايي بر پايه پردازنده هاي 64 بيتي ايتانيوم شركت اينتل كار كرده و بر روي سيستم هاي 32 بيتي به درستي نصب نخواهند شد.

ـ نوع سوم   " Windows Server 2003 , Data Center Edition": براي اجراي برنامه هاي كاربردي حساس كه نياز به بالاترين سطوح گسترش و شاخص پذيري ، قابليت دسترسي و امنيت دارند ، ايجاد شده است.

مشخصات رايانه مورد نياز عبارتست از:

رايانه و پردازنده

حداقل پردازنده 400MHz براي رايانه هاي خانواده x86 و 733MHz براي خانواده ايتانيوم . پردازنده 733MHz پيشنهاد مي شود.

حافظه

حداقل حافظه  512 MB كه 1GB پيشنهاد مي شود.

ديسك سخت

1/5 GB براي خانواده X86 و 2GB براي ايتانيوم .

غيره

1 ـ ويژگي نسخه 64 بيت اين ويرايش مانند ويرايش "Enterprise" مي باشد.

2 ـ ماشيني حداقل با قابليت چند پردازنده 8 راهه    8-Way Multiprocessor و حداكثر 64 راهه مورد نياز است.


ـ نوع چهارم   "Windows Server 2003 , Web Edition": اين ويرايش براي ساخت و ميزباني صفحات ، برنامه هاي كاربردي و سرويس هاي تحت وب طراحي شده و هم اكنون براي مشتريان شركت مايكروسافت از طريق كانال هاي گزينشي شركاء (Selected Partner channels) وبه همراه توافقنامه هاي اجازه بهره برداري

 ( Volume Licensing Agreements ) قابل دسترسي است.مشخصات رايانه اي كه توانايي استفاده از اين ويرايش را دارد به شرح زير مي باشد.

رايانه و پردازنده

پردازنده 133MHz ، كه 550 MHz پيشنهاد

مي شود.

حافظه

128MB حافظه "RAM" كه 256MB مورد پيشنهاد بوده و حداكثر تا 2GB قابل افزايش است.

ديسك سخت

1/5 GB فضاي خالي بر روي ديسك سخت

تبصره:
الف : هيچ يك از ويرايش هاي اشاره شده از ويندوز 2003 نمي توانند با سيستم هاي چند پردازنده اي "Intel Pentium Pro" يا "Pentium II" كار كنند.

ب : براي ويندوز 2003 تاكنون يك نسخه تكميل كننده  ويرايش 1 ( Service Pack 1) به بازار آمده است.

ج : ويندوز  2003 داراي دو نسخه كوچك جنبي به شرح ذيل نيز مي باشد:

1 ـ "Windows Server 2003 High-Performance Computing" : كه بوسيله آن شركت ها مي توانند

گروه هايي از سرويس دهنده ها را كه با ويندوز 2003 كار مي كنند مورد استفاده قرار داده و از قدرت پردازش بسيار سريع آنها با صرف هزينه کمتري بهره ببرند.

2 ـ "Windows Small Business Server 2003" : اين نسخه ويندوز ، قابليت هاي پست الكترونيك E-mail ، فكس ، پايگاه داده و استفاده اشتراكي از اينترنت را در يك شالوده قوي كه براحتي قابل راه اندازي مي باشد عرضه نموده است. با سفارش دادن بسته ارزيابي مايكروسافت (Evaluation Kit ) مي توان از آن استفاده نمود.